شامل گرایش های:
#ساخت و تولید #مکانیک جامدات #دینامیک،کنترل و ارتعاشات #تبدیل انرژی

معرفی رشته­ های مهندسی مکانیک در مقطع دکتری:

در این بخش اطلاعات مربوط به رشته ­های مهندسی مکانیک در گرایش ­های ساخت و تولید (کد 2321)، مکانیک جامدات (کد 2322)، دینامیک، کنترل و ارتعاشات (کد 2323) و تبدیل انرژی (کد 2324) در مقطع دکتری ارائه خواهد شد:

معرفی رشته مهندسی مکانیک ـ ساخت و تولید (کد 2321) در مقطع دکتری:

رشته مهندسی مکانیک ـ ساخت و تولید در مقطع دکتری مانند هر رشته دیگری در این مقطع به مباحث روز دنیا و به اصطلاح لبه­ های علم در این رشته می­ پردازد. شاید متنوع­ ترین پروژه ­های مهندسی در این رشته باشد که بیشترین ارتباط را با رشته­ های دیگر مهندسی دارد مانند:

مهندسی مواد
مهندسی برق گرایش ­های الکترونیک و کنترل
مهندسی پزشکی
مهندسی صنایع
حتی پروژه­ های مشترک با رشته­ های علوم پایه مانند فیزیک عمدتاً در رابطه با فرایند­های ساخت به کمک لیزر ارائه و بررسی می ­شود.

در واقع تمام فرایند­های ساخت از ماشین­ کاری و ریخته ­گری گرفته تا فرایندهای نوین ساخت مانند :

ماشین ­کاری توسط لیزر
پلاسما
پرتو الکترونی
با رویکرد حل مسئله به صورت تئوری ـ تحلیلی، شبیه ­سازی و آزمایش­ های تجربی مورد بررسی و مطالعه عمیق قرار می­ گیرد.

هدف از تحصیل رشته مهندسی مکانیک ـ ساخت و تولید (کد 2321) در مقطع دکتری:

شاید بتوان گفت هدف اصلی از تحصیل در مقطع دکتری در تمام رشته­ ها تحقیق و پژوهش در بالاترین سطح یافته­ های مربوط به آن رشته است و رشته مهندسی مکانیک گرایش ساخت و تولید نیز از این قاعده مستثنی نیست.

در بیشتر کشورهای توسعه یافته و صنعتی، مشکلات صنعت به عنوان پروژه برای مقاطع ارشد و به­ خصوص دکتری مطرح می ­شود به ­گونه ­ای که درآمد اصلی دانشگاه از محل قرارداد با صنایع بزرگ و مادر تأمین می­ شود. به طور معمول زیربنای اصلی تمام صنایع به پروژه ­های ساخت و تولید مربوط می­ شود.

آینده شغلی و بازار کار مربوط به فارغ ­التحصیلان رشته مهندسی مکانیک ـ ساخت و تولید (کد 2321) در مقطع دکتری (اعم از شغل ­های دولتی و خصوصی و اجرایی):

بیشتر افرادی که از مقطع دکتری فارغ ­التحصیل می ­شوند در دانشگاه­ ها و مراکز تحقیقاتی جذب می ­شوند. البته در صنایعی که به بخش تحقیق و توسعه اهمیت واقعی بدهند، قطعاً دانش ­آموخته ­های مقاطع دکتری کمک شایانی در پیشبرد اهداف و چشم ­اندازهای آن شرکت می ­توانند داشته باشند. همچنین مسئولیت­ های اجرایی و رهبری پروژه­ های بزرگ در اداره های مختلف می ­تواند به این افراد سپرده شود.

توضیحی در رابطه با تعداد کل واحدهایی که در مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک ـ ساخت و تولید (کد 2321) باید گذرانده شود (واحدهای تئوری و دوره مربوط به انجام رساله):

در بعضی از دانشگاه­ ها تعداد 18 واحد و در برخی دیگر 12 واحد در طی 2 و 3 ترم به صورت واحد تئوری تدریس می ­شود. پس از آن امتحان جامع از چند مبحث مهم مربوط به دوره ­های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری به عمل می ­آید.

پس از قبولی در آزمون جامع باید طرحی را به عنوان پروژه پایانی یا همان رساله دکتری پیشنهاد داده و در جلسه ­ای از پروپوزال دفاع کرد.

چنانچه پروپوزال توسط هیئت داوران تأیید گردید نوبت به انجام پروژه پایانی می­رسد. معمولاً پس از انتشار نتایج موفقیت ­آمیز رساله در مجلات معتبر بین ­المللی و تدوین رساله با تأیید اساتید راهنما و هیئت داوران از رساله مزبور دفاع کرده و فارغ­ التحصیل می ­گردند.

نام دروس تئوری که عموماً دانشجو در مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک ـ ساخت و تولید (کد 2321) می­ گذراند:
دروس تخصصی در مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک گرایش ساخت و تولید با توجه به دانشگاه و صلاحدید اساتید، گرایش و موضوع تحقیقاتی دانشجو متفاوت است.

معرفی رشته مهندسی مکانیک ـ مکانیک جامدات (کد 2322) در مقطع دکتری:

رشته مهندسی مکانیک گرایش طراحی جامدات به طراحی ماشین ‌آلات و اجزای آنها، ارتعاشات ماشین‌ آلات، دینامیک آنها و کنترل سیستم ‌ها می‌پردازد.

در رشته مهندسی مکانیک گرایش جامدات یک مهندس وظیفه طراحی مطلوب سازه های مهندسی و همچنین ماشین آلات و قطعات آنها را به عهده دارد.

طراحی و ساخت ماشین ها یا قطعاتی که در سرعت ها یا دماهای بسیار بالا کار می کنند، ویژگی های مختلفی دارند از جمله اینکه:

عمر قابل قبولی داشته و از وزن کمتری برخوردارند
ابعاد بسیار بزرگ یا بسیار کوچکی دارند
در عین حال در مقایسه با تولیدکنندگان رقیب کم هزینه تر هستند
با شرایط زیست محیطی سازگارند
به طور همزمان از زیبایی ظاهری خوبی برخوردارند که تمام این موارد بستگی به توانایی های یک مهندس طراح دارد.
رشته مهندسی مکانیک گرایش مکانیک جامدات در مقطع دکتری شامل رشته ها و گرایش های زیر است:

طراحی کاربردی شاخه تخصصی مکانیک جامدات
سازه و بدنه
طراحی کاربردی
رشته فناوری نانو ـ نانو مکانیک
رشته مهندسی راه آهن گرایش ماشین های ریلی

هدف از تحصیل رشته مهندسی مکانیک ـ مکانیک جامدات (کد 2322) در مقطع دکتری:

هدف از تحصیل در رشته مهندسی مکانیک گرایش مکانیک جامدات، افزایش سطح علمی، کسب تجربیات بیشتر و بهتر در زمینه تحقیقاتی مورد علاقه و تجربیات جدید در زمینه‌ های نو و داشتن جایگاه اجتماعی بهتر است.

در واقع هدف از تحصیل در رشته مهندسی مکانیک گرایش جامدات تربیت مهندسانی است که با توجه به نیازهای جامعه، دستگاه ها و ماشین‌های مختلف را طراحی کنند.

آینده شغلی و بازار کار مربوط به فارغ­ التحصیلان رشته مهندسی مکانیک ـ مکانیک جامدات (کد 2322) در مقطع دکتری (اعم از شغل­ های دولتی و خصوصی و اجرایی):

بازار کار در رشته مهندسی مکانیک گرایش مکانیک جامدات به دو بخش کار در صنعت و دانشگاه تقسیم می ‌شود. فارغ‌ التحصیلان این رشته در صنعت چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی عموماً به عنوان مشاور تحقیق و توسعه (R&D) مشغول به کار می‌ شوند.

در برخی موارد نیز در شغل‌ های مدیریتی و اجرایی در صنایع مختلف می ‌توانند فعالیت کنند. فارغ ‌التحصیلان رشته مهندسی مکانیک گرایش مکانیک جامدات همچنین می‌ توانند به عنوان هیئت علمی در دانشگاه‌ ها و مؤسسات تحقیقاتی به تدریس و پژوهش بپردازند.

توضیحی در رابطه با تعداد کل واحدهایی که در مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک ـ مکانیک جامدات (کد 2322) باید گذرانده شود (واحدهای تئوری و دوره مربوط به انجام رساله):

در مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک ـ مکانیک جامدات دانشجو ملزم به گذراندن 12 واحد درسی می ‌باشد که با نظر استاد راهنما می ‌تواند تا 6 واحد بیشتر نیز اخذ کند. پس از گذراندن واحدها و ارائه مدرک زبان معتبر دانشجو باید در آزمون جامع شرکت کرده و نمره قبولی کسب کند.

پس از قبولی در آزمون جامع دوره مربوط به انجام رساله آغاز می ‌شود. در این بخش دانشجو متناسب با علایق خود در یک زمینه تحقیقاتی پروپوزال ارائه نموده و باید در یک جلسه از آن دفاع کند.

پس از تصویب پروپوزال، دانشجو باید در یک دوره 2 تا 3 ساله پایان ‌نامه را به اتمام رسانده و دفاع نهایی را از آن انجام دهد. دفاع از پایان ‌نامه در این دوره دو مرحله ‌ای و به صورت یک پیش دفاع و سپس دفاع نهایی می‌باشد.

معرفی رشته مهندسی مکانیک ـ دینامیک، کنترل و ارتعاشات (کد2323) در مقطع دکتری:

رشته مهندسی مکانیک گرایش دینامیک، کنترل و ارتعاشات، همان‌طور که از نام آن مشخص است حداقل بر روی دو علم از علوم دینامیک یعنی کنترل و ارتعاشات متمرکز است.

به‌ طور کلی، زمینه‌ های تحقیقاتی این گرایش عمدتاً با دینامیک حاکم بر سیستم شروع می شود. اگر هدف کنترل و هدایت دینامیک سیستم باشد، پژوهش به سمت مباحث کنترلی و اگر ارتعاش سیستم مورد توجه باشد، به سمت بررسی ارتعاشات (پیش‌ بینی، کاهش یا کنترل آن) هدایت می ‌شود.

هدف از تحصیل رشته مهندسی مکانیک ـ دینامیک، کنترل و ارتعاشات (کد2323) در مقطع دکتری:

مقطع دکتری در مقایسه با مقطع ارشد، فهم عمیق‌ تری از علوم مربوطه به دانشجو می ‌دهد؛ در نتیجه، دانشجو قدرت بیان ایده ‌های نو با پایه علمی محکم‌تر را می‌یابد و نوآوری ‌هایی در راستای پژوهشی خود خلق می‌کند. معمولاً دانشجویان با ادامه تحصیل در مقطع دکتری نشان داده ­اند به زمینه تحصیلی خود علاقه‌مند بوده و تمایل دارند بر روی زمینه تخصصی خود بیشتر متمرکز شده و تحقیقات بیشتری را انجام دهند و تجربیات دانشگاهی یا دانشگاهی ـ صنعتی بیشتری را کسب کنند.

در واقع می­توان گفت هدف کلی مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک ـ دینامیک، کنترل و ارتعاشات مانند مقطع دکتری سایر رشته­ ها حرکت بر روی مرزهای دانش تخصصی و فراتر از آن است؛ لذا فردی که در این مسیر قدم می ­گذارد به توانمندی، صبر و توانایی مدیریت امور لازم برای صرف حداقل چهار سال دیگر در دانشگاه نیاز دارد.

بیان جزئیات بیشتر از اهداف یک رشته، کاری مشکل است؛ زیرا هر رشته ­ای در مقطع دکتری با فضای بیکرانی از موضوعات مختلف و وسیع اما به صورت ریز و بسیار تخصصی­ شده مواجه است. شاید پیشنهاد مناسب برای درک این موضوع، مراجعه به سایت­ های کتابخانه چند دانشگاه باشد که با بررسی و مشاهده موضوعات می­ توان به این مسئله پی برد.

آینده شغلی و بازار کار مربوط به فارغ­ التحصیلان رشته مهندسی مکانیک ـ دینامیک، کنترل و ارتعاشات (کد2323) در مقطع دکتری (اعم از شغل­های دولتی و خصوصی و اجرایی):

فارغ ‌التحصیلان مقطع دکتری معمولاً در مراکز دانشگاهی و پژوهشگاه ‌ها به‌عنوان هیئت علمی آموزشی یا پژوهشی یا در صنعت و نهادها جذب می ‌شوند. در خصوص رشته مهندسی مکانیک گرایش دینامیک، کنترل و ارتعاشات، فارغ ‌التحصیلان معمولاً در ابتدای فارغ‌ التحصیلی در یکی از مراکز تحقیقاتی (از جمله مرکز تحقیقات ایران‌ خودرو، مرکز تحقیقات سایپا، پژوهشگاه نیرو و …) استخدام می‌ شوند و سپس در جهت ارتقای شغلی خود در همان مراکز، یا جهت جذب در مراکز دیگر تلاش می ‌نمایند.

با توجه به کاربردی بودن این رشته، عموماً دانش ‌آموخته ترجیح می ‌دهد که حداقل چند سال، تجربیاتی از کار در مراکز صنعتی مربوطه اخذ کند و سپس در صورت نیاز، علاقه یا لزوم، وارد مراکز صرفاً آموزشی شود؛ به عبارت دیگر در هر صنعتی که جسم حرکت و دینامیک داشته باشد، نیاز به بررسی دینامیکی و کنترل ارتعاشات دیده می­شود، لذا شاید بتوان گفت مقصد اصلی و هدف برای بازار کار این گرایش از مهندسی مکانیک مراکز طراحی و ساخت تجهیزات دینامیکی باشد که تعداد این مراکز کم نیست اما نمونه آشکار آن طراحی تجهیزات خودرویی و موتوری است.

توضیحی در رابطه با تعداد کل واحدهایی که در مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک ـ دینامیک، کنترل و ارتعاشات (کد 2323) باید گذرانده شود (واحدهای تئوری و دوره مربوط به انجام رساله):

تعداد واحدهای درسی دوره دکتری تخصصی دانشجویان ورودی 95 و ماقبل رشته مهندسی مکانیک گرایش دینامیک، کنترل و ارتعاشات، 42 واحد است که از این تعداد 18 واحد آموزشی (تئوری) و 24 واحد پژوهشی (دوره مربوط به انجام رساله) است اما برای دانشجویان ورودی 96 و پس از آن، تعداد واحدها به 36 واحد تغییر کرده ‌است که از این تعداد 12 واحد آموزشی و 24 واحد پژوهشی است. البته در صورت تشخیص استاد راهنما، دانشجو می‌تواند 1 یا 2 درس بیشتر از 12 واحد آموزشی، تا سقف 18 واحد را بگذراند.

شایان ذکر است در صورت اخذ تعداد واحدهای تئوری بیشتر، دانشجو موظف است هزینه مربوطه را به دانشگاه پرداخت نماید.

نام دروس تئوری که عموماً دانشجو در مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک ـ دینامیک، کنترل و ارتعاشات (کد 2323) می­گذراند:
سه درس تخصصی این گرایش که اگر دانشجو این دروس را در دوره ارشد نگذرانده باشد، معمولاً آنها را اخذ می ‌کند:

دینامیک پیشرفته
کنترل پیشرفته
ارتعاشات سیستم‌ های ممتد
اخذ سایر دروس در راستای زمینه تخصصی تحقیقاتی دانشجو و به انتخاب دانشجو و استاد راهنمای آن می ‌باشد.

معرفی رشته مهندسی مکانیک ـ تبدیل انرژی (کد 2324) در مقطع دکتری:

رشته مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی را می توان یکی از گسترده ترین رشته های دانشگاهی برشمرد. تنوع زیاد مطالب ارائه شده در این رشته باعث می‌شود تا دانشجویان بتوانند به راحتی به سوی زمینه‌ هایی حرکت کنند که بیشترین علاقه مندی را به آن دارند.

از مباحث پیشرفته مکانیک سیالات نیوتنی و غیر نیوتنی و انتقال حرارت گرفته تا بررسی جریان های چند فازی، احتراقی یا سیستم های انرژی را می توان جزئی از مطالعات گرایش تبدیل انرژی دانست.

از طرفی با پیشرفت سیستم های محاسباتی امروزه از مکانیک سیالات محاسباتی به عنوان یک ابزار مفید برای تحلیل جریان ها و انتقال حرارت استفاده می شود که به شدت با الگوریتم ها و روش های ریاضی حل معادلات دیفرانسیل و برنامه نویسی کامپیوتر درگیر است.

به طور کلی تحصیل در مقطع دکتری رشته مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی نیازمند داشتن مهارت بالا در حداقل یکی از زمینه های فوق است که به همراه کسب مهارت در پژوهش های تحلیلی، آزمایشگاهی و محاسباتی تکمیل می شود.

گرایش های مورد نظر در رشته مهندسی مکانیک ـ تبدیل انرژی عبارت اند از:

تبدیل انرژی
قوای محرکه
ماشین های آبی
ماشین های ریلی

هدف از تحصیل رشته مهندسی مکانیک ـ تبدیل انرژی (کد 2324) در مقطع دکتری:

همانند تمامی رشته های دیگر آنچه در رشته مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی در مقطع دکتری از اهمیت بالایی برخوردار است، کسب مهارت های لازم برای انجام پژوهش در حوزه ‌های مختلف است.

دانشجوی دکتری در طول تحصیل خود نیاز دارد تا بارها و بارها با مسائل و پروژه های علمی و صنعتی در سطوح عالی درگیر شود؛ هر چند که علاوه بر مسائل پژوهشی مسائل آموزشی نیز برای دانشگاه‌ها حائز اهمیت بوده ولی به جرئت می توان گفت که ۷۵ درصد زمان یک دانشجوی دکتری در طول تحصیل در این مقطع صرف مسائل پژوهشی خواهد شد.

هدف از تربیت چنین افرادی برای جامعه علاوه بر جذب شدن در بازار کار، پرورش متخصصانی است که می ‌توانند برای مسائل و پیچیدگی های موجود در مسائل صنعتی امروزه راه‌ حل ‌های مناسب ارائه کنند و روش ‌های علمی جدیدی را توسعه دهند.